Nobel Komitesi, üçlünün çalışmalarının “kuantum şifreleme, kuantum bilgisayarlar ve kuantum sensörler dahil olmak suretiyle yeni kuşak kuantum teknolojilerinin geliştirilmesine fırsatlar sunduğunu” altını çizdi.
KUANTUM DÜNYASINDAN MAKROSKOBİK ÖLÇEĞE
Kuantum mekaniği, maddenin oldukça ufak ölçekte iyi mi davrandığını açıklıyor. Örnek olarak, düzgüsel bir top duvara çarptığında geri seker; yalnız kuantum ölçeğinde bir parçacık, “tünelleme” olarak tanınan bir etkiyle direkt olarak duvarın içinden geçebilir.
Nobel Komitesi Sekreteri Ulf Danielsson yapmış olduğu bildirimde, “Bu bilim adamları temel olarak bunu bir elektrik dönemi üstünde gerçeklştirmeyi başardı” dedi.
1980’lerde oluşturulan deneylerde Clarke, Devoret ve Martinis, kuantum tünellemesinin süper iletkenler kullanılarak makroskobik ölçekte de gözlemlenebileceğini kanıtladı.
Danielsson, “Bu mükafat, kuantum tesirlerini bundan sonra insan ebatlarında anlayabildiğimiz bir düzeye taşıyan bir deneyi onurlandırıyor” şeklinde konuştu.
“HAYATIMIN EN BÜYÜK SÜRPRİZİYDİ”
83 yaşındaki Clarke, Kaliforniya Üniversitesi Berkeley kampüsünde profesör olarak vazife yapıyor. 72 yaşındaki Devoret, Kaliforniya Üniversitesi Santa Barbara kampüsünde çalışıyor ve Yale Üniversitesi’nde emekli profesör unvanına haiz. 1958 doğumlu Martinis de aynı üniversitede profesör.
Mükafat haberini duyduğunda şaşkınlığını gizleyemediğini dile getiren Clarke, “Açıkçası hayatımın en büyük sürpriziydi. Biz yalnızca fizik deneylerimizin ardındaki bilime odaklanmıştık. Bu keşfin bu kadar büyük bir tesir yaratacağını o vakit asla düşünmemiştik.”
Günlük yaşamda keşiflerinin etkisine dair bir soruya Clarke, telefonla röportaj yaptığını hatırlatarak cevap verdi: “Cep telefonumla konuşuyorum — bu cihazın çalışmasını olası kılan şeylerden biri, bizim yaptığımız bu emek harcamalar.”
‘BEYİN GÖÇÜ’ VE BİLİM BÜTÇESİ UYARISI
Fazlası Nobel ödüllüsünde bulunduğu benzer biçimde, üçlünün incelemeleri da ABD’de yürütüldü. Clarke, açıklamasında devresinin ABD Başkanı Donald Trump’ın bilim programlarına yönelik bütçe kesintilerini eleştirerek, “Bu hal devam ederse yıkıcı olur. Incelemeler nüzul olur” dedi.
ABD’nin epey zamandır esas bilime yapmış olduğu yatırım ve bilimsel niteliği olan özgürlükleri, Nobel ödüllerinde ülkenin üstünlüğünü {sağlamış} halde. Yalnız İngiltere Kral Koleji’nden kuantum fizikçisi Eleanor Crane, “Michel Devoret’in ABD’ye gitmesi beyin göçüne bir örnekti ancak henüz bu trend tersine dönüyor” şeklinde konuştu.
NOBEL HAFTASI SÜRÜYOR
Fizik mükafatı, bu senenin Nobel sezonunun ikinci mükafatı oldu. Pazartesi günü belirtiler Nobel Tıp Mükafatı, bağışıklık sistemi üstüne gerçekleştirdikleri keşiflerle ABD’li Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Japon Shimon Sakaguchi’ye verilmişti.
Nobel haftası çarşamba günü kimya ödülüyle, perşembe günü edebiyat ödülüyle ve cuma günü büyük ilgi gören Sulh Ödülüyle devam edecek. Iktisat mükafatı ise 13 Ekim’de açıklanarak Nobel sezonunu tamamlayacak.
Kazananlar, Nobel Ödülleri’nin kurucusu Alfred Nobel’in ölüm sene dönümü olan 10 Aralık’ta Stockholm ve Oslo’da düzenlenecek törenlerde diplomalarını, altın madalyalarını ve 1,2 milyon dolarlık çeki alacaklar.
