23 ülkeden 160 bilim insanının katkısıyla hazırlanan rapora gore, küresel sıcaklıklar endüstri evveli devresinin averajına gore 1,2 °C terfi etti. Science Alert haberine gore bu da mercan resiflerinin kitlesel olarak yok olma eşiğini oldukça geçen demek. Oslo Üniversitesi sosyoloğu Manjana Milkoreit, “Tipping noktaları üstüne bahsetmek duygusal olarak zor,” diyor ve ekliyor: “Ancak en tehlikeli şey, bu gerçeğe sırtımızı dönmek olur.”
OKYANUSLARIN RENKLERİ SÖNÜYOR
Avustralya’daki Büyük Set Resifi’nden Florida’daki Sombrero Resifi’ne kadar uzanan dünyanın en renkli su altı bahçeleri, insan kaynaklı ısınma sebebiyle resmen kül oluyor. Son on senede iki kez olmak suretiyle dört küresel mercan beyazlaması tarihe geçti. Yalnızca Büyük Set Resifi 2016, 2017, 2020, 2022, 2024 ve 2025 senelerinde yeniden yeniden beyazladı. Exeter Üniversitesi’nden yer sistemleri bilimcisi Tim Lenton, “Dünya son iki senesi 1,5 °C averaj sıcaklıkta geçirdi ve bu, dünya genelinde mercanların yüzde 80’inin eşi aynısı görülmemiş şekilde beyazlamasına yol açtı,” diyor.
Art arda gelen bu beyazlama hadiseleri içinde toparlanma zamanı kalmadığından, resifler bundan sonra kitlesel halde ölüyor. Bu çöküş, yalnızca deniz canlılarını değil, geçimini bu ekosistemlerden gerçekleştiren yarım milyar insanı da tehdit ediyor. Lenton, “Mercan resiflerinin sağlamış olduğu ekosistem hizmetlerinin sayısal değeri senede 2 trilyon dolar,” diyerek, “Yalnız resifler yalnız gezegeni tekrardan soğutabilirsek toparlanabilir,” ikazında bulunmantadır.
SIRADAKİ DOMİNO ETKİSİ: BUZLAR VE ORMANLAR
Rapor, sahip olunan iklim politikalarının 21. asır sonuna kadar 2,5 ila 3 °C ısınmaya yol açacağını ifade ediyor. Bu da Batı Antarktika ya da Grönland buz tabakalarının çökmesi benzer biçimde geri döndürülemez süreçlerin tetiklenmesi demek. Bu buz tabakalarının çöküşü kısa vadede deniz düzeyinin süratle artmasına, uzun solukta ise birkaç metre yükselmesine neden olabilir. WWF-UK baş bilim insanı Mike Barrett mevzu ile ilgili şu şekilde diyor: “Mercanlar sadece madende ölen kanarya değil.Şayet harekete geçmezsek sırada Amazon yağmur ormanları, kutup buzları ve okyanus akıntıları var. Bu senaryo bütün insanlık amacıyla yıkım olur.”
Rapor sadece çekince sinyali vermiyor; bunun yanı sıra “pozitif COP30 İklim Zirvesi’nde bunun öncelikli mevzu olması gerekliliğini belirtiyor.
Milkoreit’e gore kişilerin atabileceği en kuvvetli adımlar, siyasal temsilcilerden iklim eylemi talep etmek, farkındalık yaratan kurumları desteklemek ve kendi seslerini bildirmek. Kendisi mevzu ile ilgili şu şekilde diyor: “Bu dönüm noktalarını geçmek soyut bir istikbal riski değil, bugün esas özgürlüklerimizi, refahımızı ve adaleti tehdit eden bir hal. Bu rapor, vatandaşlara liderleri hesap vermeye zorlayacak informasyon enerjisini sağlıyor.”
