TARIMSAL İLAÇLARI UZAKLAŞTIRIN
Pandemi olsun veyahut olmasın meyve ve sebzeleri yemeden evvel kesinlikle yıkamak gerekiyor. Fakat şunu bilmek gerekmektedir ki; “yıkamak”, “ıslatmak” demek değil. “Yiyeceğiniz taze meyve ve sebzeleri, akan suda yeterince vakit harcayıp yıkamalısınız. Neticede, market sepetinizdeki marulun size gelene kadar neye dokunduğunu bilmiyorsunuz.” diyen Profesör Hürmet, yıkanmamış ürün tüketmenin besin dolayı hastalıklara yakalanma tehlikesini artırdığını söylüyor. Hürmet, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Ürünün size ulaşana kadarki yolculuğunda, topraktan, hayvanlardan, havadan ya da insanlardan kaynaklanan kirlenmeye maruz kalabileceği tek gerçek. Ayrı olarak, meyve ve sebzeler mikroorganizmaların yanında tarımsal ilaçlar gibi kimyevi maddeler de içerebilir. Yıkamak yüzeydeki tarımsal ilaç kalıntılarının uzaklaştırılmasında ehemmiyetli tek uygulamadır.”Meyve Ve Sebzeler Nasıl Yıkanır ?
4-5 DAKİKA OVALAYIN
Peki meyve ve sebzeler sebep doğru yıkanır? Hürmet, bu suale “İster inanın ister inanmayın; ürününüzü doğru şeklinde yıkamak, kollarınızı yıkamaktan değişik değil” diyerek cevap vermeye başlıyor. Meyve ve sebzeleri akan suda minimum 4-5 dakika ovalayarak yıkamak gerekliliğini bildiren Hürmet, sözlerini şu şekilde sürdürüyor: “Meyve ve sebzeleri akan suda 4-5 dakika ovalayarak yıkadıktan ardından ürünün suya batmasına destur verin. Marul, ıspanak ya da lahana gibi yapraklı yeşil sebzeleri temizlerken, üzerindeki lekeleri gevşetmek için su banyosuna batırılması ve ardından akan sudan geçirilmesi gerekiyor. Yıkama müddetini kısa tutarsanız bu yıkamak değil, ıslatmaktır. Unutmamalısınız biz yıkama yapıyoruz, ıslatmıyoruz. Bu sırada ürününüzün çürük ya da hasar görmüş kısımlarını uzaklaştırın. Kağıt havlu üstünde ya da tek süzgeçte bekleterek suyun uzaklaşmasını sağlayın. Bakterilerden kaynaklanan besin dolayı hastalıkları önlemek için meyve ve sebzeleri nemli saklamamak lazım olur, bu daha çok bakterinin üreyebileceği tek bölge yaratır.”
SİRKELİ SUDA YIKAYIN
Meyve ve sebzeleri yıkarken, sirke kullanmak epey faydalı… Prof. Dr. Saygı’ya göre, elma, armut, üzüm, domates gibi yüzeylerinde pürüz olmayan meyveleri .1/3 oranındaki sirke ve su karışımı ile sprey etmek temizlemeyi kolaylaştırır. Meyve ya da sebzeleri sprey ederek tamamiyle yüzeylerini kapladıktan ardından 60 saniye dinlendirmek gerekiyor. Pürüzsüz tenli meyve ve sebzeleri, aşındırıcı tek yıkayıcı ya da fırça adına bayan gazetesi hafifçe ovarak temizlemeyi öneren Hürmet. Meyve ve sebzelerin cildini kırmanın zararı dokunabilecek olduğunu söylüyor. Hürmet, yeşilliklerin sirke ile sebep yıkanması gerektiği ile ilgili ise şu verileri veriyor: “Brokoli, karnabahar, yapraklı yeşillik, kavun, patates, çilek gibi ürünlerin hijyenik hale getirilmesi bir miktar henüz zordur. Bunları da yeniden 1/3 oranında sirke ve su karışımı olan tek kapta ıslatmalısınız. Lahana, marul ya da başka yeşilliklerin, iyi hijyenik hale getirilmesi için yaprakları ayrılmalı. Sirkeli sudaki sebzeleri ovaladıktan ardından akan su altında durulayın.”
LİMON SUYU DA EKLEYİN
Sirke, yeşilliklerin keyfini etkileyebilir. Sirkenin ürününüze verilen tadı sevmiyorsanız, sirke adına limon suyuyla sebzeleri yıkayabilirsiniz. İki bardak suyu yarım bardak limon suyu ile karıştırarak yıkayıp, durulayabilirsiniz. Prof. Dr. Birol Hürmet, “Sirke, yıkama suyunun asitliğini düşürerek meyve ve sebzelerdeki mikrobiyolojik yükün azaltılmasına yardımcı olur. Limon suyu ile sirkeyi karıştırmak asitliği artırdığından henüz tesirli duruma gelir. Bu, E. coli dahil olmak suretiyle bakterilerin öldürülmesine yardımcı olabilir. Bunların hiçbiri zararı dokunabilecek değildir. Fakat, meyve ve sebzeleri yıkamak için sabun, deterjan ya da herhangi bir kimyevi mutlaka kullanmayınız.
Toksik olan klorlu ağartıcılar mutlaka tehlikelidir” diye konuşmaktadır. Hürmet, yıkama işleminde ilgi edilmesi gerekenleri şu şekilde anlatıyor: “Taze meyve ve sebzeleri temizlerken güvende kalmak için, kollarınızı yıkama evveli ve ertesi daima iyice yıkayınız. Ayrı olarak, bıçaklar ve kesme tahtaları da dahil olmak suretiyle dokundukları bütün yüzeyleri iyice yıkayınız. Meyve ve sebzeleri yıkamadan evvel hiçbir zaman kesmeyin ya da soymayın. Zira bu meyve ve sebze etini kirletebilir. Ayrı olarak kesme ile ürünlerin yüzey dokuları parçalandığı için yüzey hücrelerindeki beslenme muhtevaları yıkama suyu ile kaybedilir.”
PESTİSİTLERLE MÜCADELE
Meyve ve sebzelerin temizliğinde tarımsal ilaçların (pestisit) kalıntılarını uzaklaştırmak önemli… Çoğunlukla meyve ve sebzelerin yüzey, kabuk ve etinde konuşlanan pestisitlerle sebep maç edileceğini Prof. Dr. Birol Hürmet, şu şekilde anlatıyor: “Meyve ve sebzelerin yüzey ve kabuklarındaki tarım ilacı kalıntılarına mutfakta müdahale edebiliriz. Fakat etinde olanlara müdahale etmemiz olası değil. Bu nedenden dolayı kışın kışlık, yazın ise yazlık meyve ve sebzeleri tüketmeye çaba edilmeli. Ayrı olarak zararı dokunabilecek pestisitlerden kaçınmanın en iyi yolu. Kuşkusuz, kendisi ürünlerinizi büyütmek ya da yanlızca kaynağını bildiğiniz organik ürünler satın almak.”
Meyve sebzelerdeki pestisit kalıntılarının uzaklaştırmanın yolları
Tuzlu suda bekletin: Incelemeler, 20 dakika süresince yüzde 10 tuzlu su çözeltisinde meyve ve sebzelerin bekletmenin. En süregelen dört haşere ilacı kalıntılarının fazlasını bertaraf ettiğini göstermektedir.
Sirke içerisinde bekletin: Sirke, meyve ve sebzelerdeki kalıntıları gidermenin farklı tek yolu… Çalışmalar, tahminen 20 dakika, 1 bölüm sirke için 3 bölüm su çözeltisini önerirken. Başkaları de pestisitleri iyice uzaklaştırmak için tam güçlü sirke gerekliliğini göstermektedir.
Kabartma tozu kullanın: 30 gram kabartıcı tozu 3 litre suya karıştırarak meyve ve sebzelerinizi minimum 15 dakika bekletin ve ardından suyla durulamak gerekir.
Sadece soğuk su ile yıkayın: Uygulanan tek çalışmada, soğuk su altında yıkama işleminin deneme edilen 12 pestisitten 9’unun kalıntılarını azaltabildiği saptanmaktadır.
Kabuklarını soyun: Pestisit kalıntılarını kabuklardan uzaklaştırmanın en verimli yolu ise; yukarıda belirti edilen yıkama işlemlerini yaptıktan .Ardından meyve ve sebzelerin kabuğunu soyarak yemek…
